حمل و نقل در استانبول شامل اتوبوس ها، سیستم های ریلی مختلف، خدمات دریایی و غیره برای ارائه خدمات به بیش از 13 میلیون نفر از ساکنان این شهر است، که در کشوری با مساحت 5712 کیلومتر عرضه می شوند. چرا در این مقاله حمل و نقل در استانبول را مورد بررسی قرار می دهیم؟ در پاسخ به این سوال باید گفت به دلیل اینکه این شهر از نظر توریستی و تاریخی مهم ترین شهر ترکیه بوده و معمولاً انتخاب اول گردشگران می باشد.
سالانه توریست های زیادی برای دیدن این شهر زیبا به ترکیه سفر می کنند. جاذبه های گردشگری فراوانی در استانبول وجود دارد که بازدید از آن ها بسیار هیجان انگیز است. در این مقاله جذاب قصد داریم تا سیستم حمل و نقل استانبول را مورد بررسی قرار دهیم. برای آشنایی با استانبول از مقاله مربوطه دیدن فرمایید. با ترک نیک همراه باشید و نظرات ارزشمندتان را برای ما ارسال نمایید.
تاریخچه حمل نقل شهر استانبول
تاریخچه حمل و نقل جاده ای در استانبول به 30 آگوست 1869 (8 شهریور 1248) باز می گردد، زمانی که قرارداد ساخت سیستم تراموا در پایتخت امپراتوری عثمانی منعقد شد. با این توافقنامه، کنستانتین کراپانو ایفندی، به مدت چهل سال این امتیاز را برای ساخت حمل و نقل عمومی به دست آورد. افتتاح چهار خط تراموا مخصوص اسب سواری در سال 1871 انجام شد.
همزمان با شروع به کار قطار، ساخت تونل بین پرا و گالاتا در 30 ژانویه 1871 (10 بهمن 1249) آغاز شد. این پروژه در 5 دسامبر 1874 (14 آذر 1253)، به دومین مترو قدیمی جهان پس از لندن، تبدیل شد. در ابتدا فقط حمل و نقل و دامداری انجام می شد. در 17 ژانویه سال 1875 (27 دی 1253)، پس از اتمام دوره های آزمایشی، برای عموم باز شد. این خط مترو هنوز در حال فعالیت است و یکی از جاذبه های گردشگری شهر استانبول محسوب می گردد. در سال 1872 میلادی یک خط ریلی مسافرتی در ضلع اروپایی این شهر از ساخته شد که در سال 1873 در قسمت آناتولی از پایانه هایدار پاشا تا ازمیت ادامه داشت. حتما بخوانید: 38 غذای خوشمزه ترکیه
در مورد سیستم حمل و نقل استانبول بیشتر بدانید
کشتی یکی از قدیمی ترین وسایل حمل و نقل در استانبول است، شهری با دو بخش که از تنگه بسفر جدا شده و با دریا احاطه شده است. در سال 1837 میلادی، قایق های متعلق به انگلیس و روسیه حمل و نقل را در تنگه بسفر انجام می دادند. شركت دريايي استانبول در سال 1851 با حكم سلطان عثماني عبدالملكيد اول تأسيس شد. خدمات حمل و نقل اين شركت در سال 1853 با شش دستگاه در كارخانه حمل و نقل رابرت وايت در انگلستان آغاز شد. برای زندگی در استانبول می بایست در مورد سیستم حمل و نقل عمومی این شهر کمی بیشتر آشنا بدانیم.
این سرویس در سال 1859 به مکان هایی در حوالی گلدن هورن (شاخ طلایی) گسترش یافت. پس از سال 1903 قایق های بخار در معرض بهره برداری قرار گرفتند. در سال 1867، همان شرکت حمل و نقل، وسایل نقلیه را از طریق تنگه بسفر بین کاباتاش و اسکندراست، با دو کشتی خریداری شده از انگلیس، به عنوان اولین خطوط کشتی برنامه ریزی شده در جهان آغاز به کار کرد. تمام شرکت های کشتی رانی ترکیه در سال 1945 ملی شدند.
سیستم حمل و نقل اتوبوس در استانبول در سال 1926 با چهار اتوبوس از برند های رنو و اسکانیا بین بیضوت و کاراکوی آغاز به کار کردند. این ناوگان از 9 اتوبوس در سال 1942 به 16 اتوبوس در سال 1955 و در نهایت به 525 دستگاه اتوبوس در سال 1960 افزایش یافت و سپس ستون اصلی حمل و نقل عمومی در استانبول شد.
چندین شرکت انگلیسی و فرانسوی تا 16 ژوئن 1939 (25 خرداد 1318) – تاریخ ملی شدن – تمام حمل و نقل عمومی در استانبول را اداره می کردند. شركت تازه تأسيس شده İETT از آن زمان وظايف حمل و نقل عمومي را در استانبول به عهده گرفت. در تاریخ 27 مه 1961 (6 خرداد 1340) برای اولین بار اتوبوس برقی بین توپکاپی و امینونو به خدمت درآمد. با این حال آنها مدتی بعد از این مجموعه خارج شدند، زیرا سبب افزایش ترافیک در خیابان های باریک شهر می شدند.
مترو استانبول
خط اول (M1) مترو استانبول در 3 سپتامبر 1989 (12 شهریور 1368) بین آق سرای و کارتال تپه آغاز شد. این خط به صورت گام به گام توسعه یافت و در 20 دسامبر 2002 (1 دی 1381) به فرودگاه آتاترک رسید. این خط در مجموع 18 ایستگاه دارد و طول آن 19.6 کیلومتر (12.2 مایل) است. از سال 2012، میزان روزانه مسافر در آن سال 416 نفر بود. حتی اگر (M1) به عنوان خط اول شماره گذاری شود، در واقع این خط یک سیستم LRT (به معنی حمل و نقل ریلی سبک) است که دارای بسیاری از مشخصات مشترک با خط (T4) مترو استانبول می باشد.
در واقع LRT یکی از انواع حمل و نقل عمومی بوده که ظرفیت آن تقریبا دو و نیم برابر BRT می باشد. تفاوت آن با BRT در نوع حمل و نقل آن می باشد، به طوری که BRT اتوبوس بوده و بر روی جاده حرکت می کند، اما LRT بصورت یک قطار ریلی می باشد. جهت کسب اطلاعات مفید درباره آب و هوای ترکیه به مقاله مربوطه مراجعه نمایید.
خط دوم مترو استانبول (M2) بین تاکسیم و لونت در 16 سپتامبر 2000 (26 شهریور 1379) به بهره برداری رسید. این خط در مجموع 8.5 کیلومتر طول دارد و دارای 6 ایستگاه است. تمامی ایستگاه های این خط بسیار شبیه به هم هستند و تنها رنگ آمیزی آن ها با هم تفاوت دارند.
در سال 2009 ایستگاه مترو لونت به ایستگاه آتاتورک در مسلک متصل شد و همچنین در ضلع جنوبی از تاکسیم تا ایستگاه شیش هانه در بی اوغلو ادامه داشت. آخرین بخش شمالی مترو استانبول، توسط هاکی عثمان در سال 2011 به بهره برداری رسید.
در بخش آسیایی شهر استانبول، خط چهارم مترو (M4) به طول 26.5 کیلومتر (16.5 مایل) در 17 اکتبر 2012 (26 مهر 1391) تا کارتال افتتاح شد. این خط مترو طبق برنامه ریزی های انجام شده در مجموع 19 ایستگاه خواهد داشت. جالب است بدانید خط چهارم در انتها به فرودگاه صبیحه گوکچن خواهد رسید که این موضوع برای گردشگران بسیار مفید خواهد بود و می توانند با مترو به فرودگاه رفته و از هزینه های خود کم کنند. هم اکنون ساخت و ساز در خط پنجم (M5) نیز آغاز شده است که اسكودار، عمرانیه و چكمكی را در بخش آسیایی شهر به یک دیگر پیوند خواهد داد.
قطار برقی استانبول (قطارهای تراموای مدرن)
استانبول در سال 1872 قطار گازوئیلی را افتتاح کرد و تا سال 1912 به مردم استانبول خدمت رسانی می کرد. پس از این تاریخ، قطار برقی بهره برداری شد که وسیله اصلی برای حمل و نقل عمومی شهری تا سال 1966 بود. بسیاری از ایستگاه های شهری برای قطار برقی کم کم افتتاح شدند. این قطار ها در سال 1956 با ظرفیت 108 هزار مسافر، 270 تراموا و در 56 خط در حال فعالیت بودند. قطارهای برقی برای چندین دهه چندان به روز نبودند به نحوی که برخی از تراموا های برقی در اوایل دهه 1960 هنوز در حال کار بودند. در آن زمان اتوبوس های مدرن نسبت به ترامواها سریع تر و مطمئن تر بودند. به دلیل همین مسائل منفی، سیستم قطار برقی تراموا در اواسط دهه 1960 بسته شد.
از اوایل دهه 1970، ازدحام ترافیک زیاد شد. در اواسط دهه 1980، استانبولی ها فهمیدند که بستن شبکه تراموا اشتباه بوده است و اکنون به آن نیاز است. سایر شهرها در سراسر جهان، به عنوان مثال تونس و بوئنوس آیرس نیز این خطا را فهمیدند و استانبول نیز برنامه ریزی برای بازگشت قطار برقی را در اساس کار خود قرار داد.
به عنوان یک آزمایش، استانبول برای اولین بار در سال 1990 یک قطار برقی را در بخش اروپایی این شهر باز کرد. به دلیل افزایش محبوبیت میان مردم، دولت ترکیه یک سیستم قطار برقی دیگر را سال 1992، در بخش اروپایی افتتاح کردد. اکنون، بخش آسیایی استانبول دارای سیستم قطار برقی مدرن و جدید تر است، در حالی که بخش اروپایی همچنان از مدل های قدیمی استفاده می کند.
اتوبوس های سریع (BRT) استانبول
اتوبوس های سریع و السیر استانبول (BRT) به منظور کاهش ترافیک شهری و افزایش دسترسی شهروندان به نقاط مختلف شهری در 17 سپتامبر 2007 (26 شهریور 1386) آغاز به کار کرد. اتوبوس های BRT شهر استانبول روزانه حدود 700 هزار مسافر را جابجا کرده و طول مسیر حرکت این اتوبوس ها در مجموع 41 کیلومتر است. پس از راه اندازی این پروژه، دولت ترکیه توانست یک دستاورد جدید در زمینه کنترل ترافیک شهری داشته باشد و مردم را ترغیب به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی سازد. تا به امروز 31 ایستگاه BRT در شهر استانبول ساخته شده و گفته می شود خطوط جدید در حال راه اندازی است. حتماً بخوانید: اقامت ترکیه
کلان شهر استانبول با دارا بودن جمعیتی بیش از 13 میلیون نفر یکی از بزرگ ترین و شلوغ ترین کلان شهر های جهان به شمار می رود. جالب است بدانید در مدت 50 سال گذشته جمعیت این شهر حدوداً 10 برابر شده و این میزان روز به روز در حال افزایش است. از این رو شیوه های جدید کنترل ترافیک برای این شهر باید در نظر گرفته شود تا شهروندان بتوانند راحت تر در خیابان ها تردد کنند.
ساخت و راه اندازی BRT استانبول یکی از همین اقدام های مهم بود که تا به امروز توانسته موفق عمل کند. مسافرانی که وسیله نقلیه شخصی ندارند، هم اکنون می توانند از پل بسفر در سریع ترین زمان ممکن بدون ترافیک عبور کنند و به مقصدشان برسند. پس از راه اندازی خطوط BRT در کلان شهر استانبول، میزان گازهای گلخانه ایی (دی اکسید کربن) به میزان 623 تن در روز کاهش داشته است. برای اولین بار در ایران، شرکت ترک نیک یک مقاله جامع در مورد صادرات به ترکیه منتشر کرده است که پیشنهاد می کنیم حتماً بخوانید.
سیستم اتوبوس استانبول
سیستم اتوبوس رانی شهر استانبول با داشتن 4012 دستگاه اتوبوس در خدمت مردم این شهر است. عمده اتوبوس های شهری استانبول از برند های زیر هستند:
- Mercedes-Benz (مرسدس بنز)
- Güleryüz (گولریوز)
- Ikarus (ایکاروس)
- Phileas (فیلیاس)
- Otokar (اتوکار)
- BMC (بی ام سی)
- Temsa (تمسا)
- MAN (من)
در سال 2019 میزان مسافرت روزانه با اتوبوس های شهری استانبول 1 میلیون و 600 هزار مسافر در روز بود که این میزان 30٪ از کل حمل و نقل روزانه این شهر را شامل می شود. جالب است بدانید در استانبول تعداد 144 اتوبوس دو طبقه قرمز رنگ وجود دارد و بیشتر در میان گردشگران خارجی محبوب است. اکثر مسیرهای اتوبوس های شهری دارای خط رفت و برگشت هستند و تنها برخی از آنها یک طرفه می باشند. در سال 2010 میلادی، دولت ترکیه تصمیم گرفت اتوبوس های جدید را وارد سیستم حمل و نقل کند. بدین منظور اتوبوس های قدیمی و فرسوده از خطوط شهری خارج شدند و اتوبوس های جدید توسط شرکت تازه تاسیس به نام Otobüs AŞ به خدمت رسانی مردم اعزام شدند.
کشتی های مسافربری استانبول
کشتی های مسافربری استانبول در 15 خط و با 27 کشتی در سواحل زیبای بسفر (دریای مرمره) فعالیت می کنند. از میان این 27 کشتی، 20 عدد از آن ها قدیمی بوده و سالانه 60 هزار مسافر را جابجا می کنند. کشتی های مسافربری شهر استانبول به طور کلی به 3 دسته تقسیم می شوند:
- اتوبوس های دریایی
- کشتی های سنتی مسافربری
- قایق های موتوری خصوصی
کشتی های بخار برای اولین بار در سال 1837 میلادی در تنگه بسفر حضور پیدا کردند و توسط شرکت های خصوصی اداره می شدند، اما امروزه بخش عظیم صنعت کشتی رانی ترکیه تحت نظر دولت (بخش دولتی) قرار دارد. بخش عمده کشتی های استانبول توسط شرکت Fairfield (از سال 1851 میلادی) ساخته شدند. آیا بهترین هتل های 5 ستاره استانبول را می شناسید؟ برای کسب اطلاعات مفید به مقاله مربوطه مراجعه فرمایید.
اتوبوس دریایی استانبول
در تاریخ 16 آوریل 1987، شهرداری استانبول شرکتی را تأسیس کرد تا بتواند حمل و نقل دریایی استانبول را سرعت ببخشد. این شرکت دولتی در ابتدا 10 کشتی سریع والسیر را از کشور نروژ خریداری کرد و توانست تحولی بزرگ در این عرصه به جای بگذارد. در حال حاضر شرکت IDO شصت کشتی (اتوبوس دریایی) با ظرفیت 280 سرنشین دارد.
تله کابین استانبول
تله کابین استانبول می تواند یک گزینه عالی برای گردشگران باشد. این تله کابین شما را به بالای تپه پیر لوطی خواهد بود و از آنجا منظره بسیاری زیبایی را خواهید یافت. این تله کابین در محله ایوب قرار دارد و دسترسی به آن از طریق مترو و اتوبوس های شهری به راحتی امکان پذیر است. تله کابین شهر استانبول در مجموع دارای 40 کابین است و هرکدام از آن ها ظرفیت 8 سرنشین را دارا است. درب های آن به صورت برقی باز می شوند و مانند تله کابین ایران مکانیکی و توسط انسان باز و بسته نمی شوند و از این جهت امنیت بیشتری دارند. ترک نیک به شما پیشنهاد می کند تا مقاله بررسی اقتصاد ترکیه را از دست ندهید.
- نرخ بلیط تله کابین شهر استانبول متفاوت است و چنانچه شهروند باشید ارزان تر محاسبه می شود.
- اگر استانبول کارت دارید، قیمت هر بلیط برای شما 2/6 لیر خواهد بود.
- بلیط تله کابین به صورت آزاد 5 لیر است. (برای گردشگران و مسافران)
آمار کلی حمل و نقل شهر استانبول
- میانگین زمانی که مردم شهر استانبول برای مسافرت با وسایل حمل و نقل عمومی در طول هفته اختصاص می دهند، در مجموع 91 دقیقه می باشد.
- میانگین زمان انتظار برای سوار شدن به مترو، اتوبوس شهری، BRT، قطار برقی (تراموا)، تله کابین و اتوبوس دریایی 9 دقیقه است.
- میانگین مسافتی که هر مسافر در مدت سفر خود طی می کند، حدوداً 12 کیلومتر است.
بلیط هوشمند (استانبول کارت)
در این مقاله اشاره ایی به استانبول کارت شد و شاید برای شما این سوال پیش بیاید که این کارت چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ استانبول کارت یک کارت گردشگری است و شما می توانید مانند کارت مترو و سایر کارت های الکترونیکی آن را روزانه شارژ و استفاده نمایید. دولت ترکیه به منظور کاهش هزینه های حمل و نقل عمومی برای مردم بومی و گردشگران، اقدام به ارائه چنین کارتی نمود. پیشرفت در عرصه تلکنولوژی تاثیرات زیادی در فرهنگ مردم ترکیه داشته است و سبب شده کشور ترکیه روز به روز مدرن تر شوند.
استانبول کارت برای تمامی وسایل نقلیه عمومی از قبیل مترو، BRT، تله کابین و … قابل استفاده است و هزینه های محاسبه شده توسط این کارت نسبت به خرید بلیط به صورت آزاد شامل تخفیف می گردد. این کارت در 24 مارس 2009 (4 فروردین 1388) جهت پرداخت کرایه در سیستم حمل و نقل عمومی استانبول به مردم ارائه شد و تا به امروز استقبال بسیار خوبی از آن صورت گرفته است.
پیش از استانبول کارت، بلیط الکترونیکی آکبیل وجود داشت که به دلیل مشکلات فراوان آن، را با کارت جدید جایگزین کردند. اندازه و ابعاد استانبول کارت دقیقا مشابه دیگر کارت های الکترونیکی و کارت بانکی است و شما می توانید به راحتی آن را در کیف پول یا جا کارتی خود قرار دهید. دستگاه هایی در سطح شهر تعبیه شده اند که می توانید از میزان شارژ کارت خود مطلع شوید و چنانچه نیاز دارید آن را با کارت بانکی خود تنها در چند ثانیه مجدداً شارژ نمایید. چنانچه قصد سفر به ترکیه و شهر زیبای استانبول را دارید بهتر است پس از ورود به این شهر حتما اقدام تهیه این کارت بلیط هوشمند نمایید.
